Olay Yeri İnceleme Nedir
Kanunlarımızda suç olarak nitelenen fiillerin işlendiği denemik bölgeleri biz olay yeri olarak isimlendiriyoruz. Söz konusu olay yerleri günümüz teknolojik şartlarının el verdiği ölçüde bilimsel ve teknik yöntemler kullanılarak incelenmesi, söz konusu incelemeler neticesi tespit edilen bulguların dökümantasyonun toplanması, paketlenmesi ve ilgili yerlere gönderilmesi işlerine biz olay yeri inceleme diyoruz. Olay yeri inceleme işlemi uzmanlık gerektiren bir işlem olduğu için personelimiz 3 aylık bir eğitim sonucunda olay yeri inceleme birimlerimizde görev almaya başlıyorlar. Ve 3 yıllık bir çalışmanın akabinde de uzman olarak çalışmaya devam ediyorlar.
Olay yeri inceleme işlemi sadece olay yerindeki bulguların toplanması demek değildir. Olay yeri inceleme işlemi, olay yerinin dökümante edilerek daha sonra mahkeme aşamasında olay yerinin tekrar canlandırılması için kullanılacak olan tüm bilgi ve belgelerin, fotoğrafların, kamera çekimlerinin yapılması işlemidir. Olay yeri inceleme maddi gerçeğin ortaya çıkartılması ve kamu düzeninin tekrar tesir edilebilmesi amacıyla hukukun elinde en önemli bilgi kaynağıdır. Olay yeri inceleme işlemi yapılmamış tüm dosyalar yetersiz kalacağı aşikardır.
Olay Yeri İncelemesi Nasıl Yapılmalıdır
Olay yeri inceleme ekiplerimize çeşitli kanallarla telsiz, telefon vasıtasıyla veya direk cumhuriyet savcılarımız tarafından gelen talepler doğrultusunda donanımlı olay yeri inceleme ekiplerimiz olay yerine sevk edilir. Olay yerine varan ekiplerimiz daha önceden yapmış oldukları görev planlaması çerçevesinde hareket ederler. Olay yerine ilk vardıklarında olay yerinde alınan çevre güvenliğinin yeterli olup olmadığı birincil işimizdir. Eğer olay yerinde alınan çevre güvenliği yeterli değilse bu güvenlik şeridinin, güvenlik çemberinin mutlak surette yeterli bir dereceye getirilmesi sağlanır. İkinci olarak ekip amiri pozisyonundaki personelimiz olay yerine gelen ilk ekip ve görgü tanıklarıyla ön mülakatını yapar. Ve olayla ilgili ön hipotezini kurmak için notlarını alır. Bu esnada iş bölümü dairesinde fotoğraf ve kamera çekim görevlilerimiz olay yerinin orijinal haliyle ilk fotoğraf ve kamera çekim görüntülerini yaparlar. Bu olay yerlerini sonsuza kadar korumak mümkün olmadığı için olay yeri incelemenin çok önemli bir unsurudur. Olay yerinin orijinal haliyle dökümante edilmesi bizim için olmazsa olmazdır. Daha sonra olay yerine giriş için güvenli yol oluşturulması işlemi diğer bir husustur. Her temas bir iz bırakır prensibiyle çalıştığımız için olay yerine girerken mutlak surette olay yerinde güvenli yolun oluşturulması esastır. Olay yerine girişte güvenli yol oluşturulması akabinde uygun teçhizatıyla donanmış ekiplerimiz hem kendi üzerlerinden olay yerine bir şey kalmaması, hem de olay yerine kendi üzerlerinden bir şey geçmemesi için dikkatli bir şekilde çalışarak olay yerindeki bulguların ön tespitlerini yaparlar. Ön tespitleri yapılan bulguların detaylı fotoğraf ve kamera çekimleri, bunların ölçümleri, kroki çizimleri yapılır. Ve en son, son kontroller dairesinde uygun yöntemlerle yapılan olay yeri incelemesinin bitiminde son kontrolünün yapılmasıyla olay yeri inceleme işlemine son verilir.
Olay Yerindeki Biyolojik Delil İncelemesi Nasıl Yapılmalıdır
Olay yerinde biyolojik inceleme yapılması dediğimiz aslında olay yerinde biyolojik bulguların tespit edilmesi ve bunlarla ilgili gerekli işlemlerin yapılmasıdır kısaca bahsetmek istersek. Biyolojik bulgu insan vücudundan kopan veya insan vücudunda üretilmiş olan her türlü biyolojik DNA profili elde edebildiğimiz her türlü kan, kıl, tükürük, cinsel sıvı vb. biyolojik DNA materyali içeren bulgulara biz biyolojik bulgular diyoruz. Biyolojik bulguların çok kolay conformin olmaları sebebiyle mutlak surette tek kullanımlık eldiven ve tek kullanımlık kıyafetler ve tek kullanımlık pens veya cımbız tarzı malzemelerle toplanılması gerekmektedir. Personel sağlığına dikkat edilmesi biyolojik bulgunun toplanmasının en birincil önceliğimizdir. Tek yumurta ikizleri hariç DNA yapısı tüm insanlarda farklı olduğu için biyolojik bulguların adalet sisteminde çok önemli bir rolü vardır.
Olay Yerindeki Deliller Nasıl Analiz Edilmelidir
Olay yeri incelemesi esnasında rastladığımız fail mağdur olay yeri üçgeninde bizim için anlam ifade edebilecek her türlü materyale biz bulgu diyoruz. Delil ise mahkeme aşamasında özellikle bir hukuki ihtilafı çözmeye yönelik ispat vasıtası olması hükmünü kazanmış her türlü materyale de delil diyoruz. Hukuk sistemimizde serbest delil ilkesi olduğundan dolayı delil türleri kesinlikle kısıtlanmamıştır. Olayı anlatmaya, olayı ifade etmeye yönelik her türlü materyaller delil olarak kolluk sistemimizde kabul edilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus kanunlar dairesinde delillerin tespit edilmiş olması hukuka aykırı bir şekilde elde edilmemiş olmasıdır. Olay yerlerinde elde ettiğimiz bulgular türlerine göre sınıflandırılarak uygun paketleme yöntemiyle paketlendikten sonra iz deliller özellikle olay yeri inceleme şube müdürlüklerinin, diğer deliller de jandarma ve polis kriminal laboratuarlarımıza, adli tıp kurumumuza ve üniversitelerimizin uygun dallarındaki laboratuarlarına incelettirmek üzere gönderilir. Ve bunların sonuçları cumhuriyet savcılıklarına hızlı bir şekilde intikal ettirilir. Söz konusu analizler ışığında elde edilen ekspertiz raporları doğrultusunda soruşturmacı birimlerimiz olayı gerçekleştiren faillerin tespiti için çok önemli veriler elde etmiş olmaktadırlar.
Olay Yerindeki Kimyasal Bulgular Ne Şekilde Toplanmalıdır
Olay yerinde mağdur, maktul, fail veya olay yeri çevresinde bulunabilecek her türlü kimyasal nitelik taşıyan bulgu tiplerine biz kimyasal bulgular diyoruz. Bunlar patlayıcı maddeler, her türlü boyalar, toprak kalıntıları, lif, kumaş parçaları gibi yanıcı ve yakıcı her türlü maddeler kimyasal deliller sınıfına girebilir. Bunların usulünce toplanması da büyük önem arz etmektedir. Bu kimyasal bulgular için özel olarak dizayn edilmiş paketleme malzemeleriyle bu bulgular paketlenir. Ve türüne göre uygun laboratuara incelenmek maksadıyla gönderilir.
Olay yerinde tespit edilen kimyasal bulgularında özellikle bazı türlerinin yanıcı ve yakıcı özelliği olmasından dolayı sadece uygun özellikteki delil paketlerine konulmasının yanında uygun özellik ve transferi, laboratuara transferi de önem arz etmektedir. Özellikle personel güvenliğine 1. derecede önem vermemizden dolayı bu konulara hassasiyetle arkadaşlarımızın yaklaşması konusunda özellikle ikaz etmekteyiz.
Hangi Durumlarda Olay Yeri İncelemesi Yapılması Gerekir
Hangi durumlarda olay yeri incelemesi yapılacağı işlemin olay yeri inceleme ve kimlik tespit birimin yönetmeliğimizin ilgili maddesinde belirtilmiş olup, bu maddeye göre kasten öldürme, yaralama ve kişinin vücut bütünlüğüne karşı yönelen suçlar, mal varlığına yönelik başta yağma ve hırsızlık, evden hırsızlık ve oto hırsızlığı dahil olmak üzere her türlü hırsızlık olayları, şüpheli yangın, kundaklama her türlü patlama olayları cumhuriyet savcılarımızın uygun göreceği ve talep ettiği her türlü diğer olaylar ve özellikle narkotik ve kaçakçılık birimlerimizin nitelikli suçlarında talep etmeleri halinde olay yeri inceleme işlemlerine bizzat olay yeri inceleme ekiplerimiz katılıyorlar. Ve istenmesi halinde raporlarını adli makamlarına sunuyorlar. Olay yeri inceleme işleminin yapılmasının birincil amacı olay yeri, fail ve mağdur arasındaki üçgeni oluşturarak maddi gerçeğin ortaya çıkartılmasını sağlamaktır. Bu amaçla gerçekten olay yerinde bir adli vaka olup olmadığı, eğer bir adli vaka varsa olayın görgü tanıkları tarafından öngörüldüğü şekilde veya ihbarcılar tarafından ihbar edildiği şekilde olup olmadığı, herhangi bir suç uydurma olayının olup olmadığı mutlak surette açığa çıkartılması için çalışmalar yapılır. Bizim için görünenin ötesini görmek önemlidir olay yeri incelme çalışmalarında. Örneğin bir olay yerine gittiğimiz zaman kesinlikle bu bir intihar, bu bir cinayet diyerek ön yargılı yaklaşılmaz. Elimizdeki veriler doğrultusunda olayın en uç noktada ne olabileceğine yönelik bir ön hipotez çalışması kurularak olay yerinde çalışmalar yapılır. Ve hiçbir olaya kesinlikle tekrar ediyorum ön yargılı olarak yaklaşılmaz, ön yargılı olarak hareket edilmez.
Herhangi Bir Suç Mahalinde Nasıl Hareket Etmeliyiz
Herhangi bir olayla karşılaştığımız zaman en 1. husus mümkün mertebe panik yapmamalıyız. Hem kendimizin, hem de etraftakilerin can güvenliği için sakin kalmak büyük önem taşımaktadır. Olay yerine sadece yaralı varsa bunların tahliye edilmesi maksadıyla girilmeli, can kurtarma harici herhangi bir şekilde olay yerine girilmemelidir. Örneğin evinizde herhangi bir hırsızlık olayıyla karşılaşırsak kesinlikle olay yerine girmemeliyiz. Ve en kısa sürede 155 polis imdat veya 156 jandarma imdat hattını arayarak görevli ekiplerini gelmesini beklemeliyiz. Olay yerinde bizim gözle bile zor gördüğümüz çok küçük deliller faillerin yakalanması için bizlere çok büyük kolaylıklar sağladığından dolayı olay yerine kontrolsüz bir şekilde girmek ve olay yerini bozmak çok önemli delillerin kaybolmasına sebebiyet vermekte ve adaletin gecikmesine sebep olmaktadır. Ayrıca bizim başımıza gelmeyen, ancak merak duygusuyla gittiğimiz olay yerlerinde kesinlikle ve kesinlikle güvenlik görevlilerinin uyarılarına riayet etmeli, ikinci bir olaya sebebiyet vermemeliyiz. Özellikle bir patlama olayı meydana gelmiş veya bir yangın olayı meydana gelmiş ise en kısa sürede o bölgeden uzaklaşmamız bizim ve etrafımızdakilerin can güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Bir işi profesyonellere bırakmak her zaman daha iyidir.
Olay Yeri İnceleme Uzmanları Nasıl Bir Eğitim Alıyor
Olay yeri inceleme ve kimlik tespit şube müdürlüğü olarak başlıca personel kaynaklarımız polis akademisi, polis meslek yüksek okulları ve polis eğitim merkezleridir. Söz konusu okullardan mezun olan personelimizden en başta gönüllü olan ve yönetmeliğimizde gereken şartları taşıyan personelimizden yazılı ve mülakat olmak üzere 2 aşamalı sınavla personel seçimimizi yapmaktayız. Söz konusu sınavları başarıyla geçen personelimiz 3 aylık, teşkilatımızın en uzun süreli kurslarından biri olan, olay yeri inceleme ve kimlik tespit temel eğitim branş kursuna alınmaktadırlar. Akabinde lisans mezunu personelimiz 3 yıl, önlisans mezunu personelimiz ise 5 yıl görev yaptıktan sonra uzmanlık sınavına girmeye hak kazanmaktadırlar. Söz konusu uzmanlık sınavları her yıl Mayıs ve Kasım aylarında düzenlemekte, söz konusu uzmanlık sınavlarından başarıyla geçen personellerimiz uzman olarak birimlerinde görev yapmaya hak kazanmaktadırlar. Olay yeri inceleme mesleğinde özellikle tercihen fizik, kimya, biyoloji, antropoloji gibi üniversitelerimizin anabilim dallarından mezun olan arkadaşlarımıza ve güzel sanatlar fakültesinden mezun olan arkadaşlarımıza da öncelik vermekteyiz. Söz konusu kursları almış olan personelimiz hizmet içi eğitim kapsamında patlama sonrası olay yeri inceleme, felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi, vücut izi geliştirme, teknik görüntüleme vb. tekamül eğitimleriyle her zaman bilgilerini tazelemekte, yurtiçi ve yurtdışından ülkemize gelen veya bizim gönderdiğimiz personelimiz yurtiçi ve yurtdışında çeşitli eğitimlere katılarak bilgilerini tazelemekte ve her zaman güncel tutmaktadırlar.