admin Futbolun en özgün kurallarından biri olan ofsayt nedir sorusunun yanıtı. Ofsayt futbolda yıllardır en çok tartışma yaratan konu oldu. Yan hakemlerin leyhte veya aleyhte verdiği ofsayt kararları spor programlarında uzun uzadıya tartışıldı. Ancak son yıllarda yayıncı kuruluşun özet görüntülerini sadece TRT’ye vermesi ve tartışmalı pozisyonların görüntülerini yayınlatmaması ile artık televizyonlarda hararetli ofsayt tartışmalarını göremez olduk. “Oynat uğurcuğum” lafını hatırlamayan yoktur galiba. Futbol sahalarında çimlerin enine bir kısmının daha az diğer kısmının daha fazla kesilmesiyle oluşturulan çizgiler ofsayt kuralı içindir. Birbirine çok yakın rakip futbolcuların olduğu ofsayt pozisyonlarında bu çizgiler karar konusunda hakemlere ve bize yardımcı olmaktadır. Bu tür çok yakın pozisyonlarda yan hakemler tereddütte kaldığında kendilerini garantiye almak için hemen bayrak kaldırıp ofsayt kararını vermekteler. Ancak herkesin gözlemlediği gibi bu tür pozisyonların çoğu ofsayt olmuyor. Ülkemizde ve uluslararası futbol hakem kurullarında hakemlere tereddütte kaldığınız pozisyon varsa oyunu devam ettirin diye nasihatler veriliyor.
Ofsayt futbolda çok önemli kurallardan biridir. Öyle ki sadece ülkemizde değil uluslararası futbol dünyasında da hatalı ofsayt kararı yüzünden golü iptal edilen ve bu kararla maç kaybeden hatta sampiyonluğu kaybeden takımlar olmuştur. Gelelim konumuzun ana maddedi olan ofsayt nedir konusuna.
Ofsayt: Top atıldığında rakip defans bloğunun arkasında kalan yani defans bloğundan kaleye daha yakın oyuncuya denir. Burada en önemli nokta topun ayaktan çıktığı andır. Topun ayaktan çıktığı anda topu atan futbolcunun topu attığı takım arkadaşı eğer defansın arkasında kalmışsa yani kaleye en yakın rakip oyuncudan da kaleye daha yakınsa bunun futbol kuralındaki karşılığı ofsayttır. Burada bir konuya daha açıklık getirmek istiyorum. Hep rakip kaleye defans futbolcusundan daha yakın olmasından söz ediyoruz. Defans oyuncusu atağa çıktı ve o an için orta saha oyuncuları yada forvet oyuncuları defansif görev yapmakta. Böyle bir durumda da ofsayt kararı geçerlidir. Yani defans, orta saha veya forvet oyuncusu farketmez. Ofsayt kuralı için o an kendi kalesine en yakın futbolcu kimse o baz alınır.
Örnek ofsayt resminde de görüğünüz gibi topu atan mavili takımın oyuncusu topu takım arkadaşına gönderdiği sırada (topun ayaktan çıktığı anda) pas gönderdiği takım arkadaşı kırmızılı takımın defans oyuncularının önünde yani kaleye en yakın oyuncu. Bu durumda kaleye en yakın olan oyuncu hakem tafarından ofsayt cezası ile cezalandırılır. Tabi ki bu kararı vermekle ve takip etmekle görevli olan hakem yan hakemdir.
Ofsayt sadece rakip alanda geçerlidir. Kendi yarı sahasında ofsayt kuralı geçersiz kalmaktadır. Şöyle ki; Ev sahibi takım skor anlamında geride ve gol atmak için defansını orta saha çizgisinin ilerisine rakip yarı sahasına kadar çıkarmış durumda olduğunu farz edelim. Atak sırasında ev sahibi takımın oyuncusu topu kaybetti ve topu alan rakip futbolcu topu hemen forvet oyuncusuna gönderdi. Forvet oyuncusu orta saha çizgisinin hemen gerisinde ama kendi yarı saha sınırları içinde ve ev sahibi takımın defansının arkasında ve rakip kaleye en yakın oyuncu konumunda ve top tamda ayağına geldi. Bu durumda ofsayt kuralı geçersizdir. Çünkü ev sahibi takımın defans oyuncuları rakibin yarı sahasındadır. Top ayağına gelen deplasman takımının futbolcusu kendi yarı sahsında olduğu için ofsayta düşmemiştir.
Örnek ofsayt resminde de görüldüğü gibi pas veren mavili takımın futbolcusunun top ayağından çıktığı anda pas verdiği mavili takım arkadaşı en son kırmızılı rakip defans oyuncusunun önünde ancak pası atan mavili takım arkadaşının gerisindedir. Topun gerisinde kaldığı için ofsayta yakalanmamıştır ve pozisyonu golle tamamlarsa attığı gol hakem tarafından geçerli sayılacaktır.
Ofsayt kuralı sadece kendi takım arkadaşının pası ile geçerlidir. Yani yanlışlıkla futbolcu kendi kalesine doğru topu gönderdi ve rakip futbolcu defansın gerisinde ve topta rakip oyuncuya geldi ve golü attı. Burada ofsayt yoktur ve gol kararı geçerlidir.
Yine taç atışında ofsayt kuralı geçersizdir. Şöyle ki; deplasman takımı rakibin yarı sahasından taç atışı kullanıyor. Topu attığı sırada takım arkadaşı rakip defansının arkasında ve kaleye en yakın isim topu kontrol edip golü atıyor. Bu gol kararıda geçerlidir. Çünkü taç atışından ofsayt olmaz.
Ofsayt kuralı sadece topu atan futbolcunun defansın önünden takım arkadaşına pas vermesiyle oluşmaz. Şöyle ki; Ev sahibi takım oyuncusu deplasman takımının atağı sırasında topu kaptı ve rakip defansınıda geçti, yanından da takım arkadaşı topsuz koşu yapıyor. Deplasman takımının kalecisine en yakın oyuncular ev sahibi takımının bu iki futbolcusu. Ancak topsuz koşu yapan futbolcu topu süren takım arkadaşının biraz önünde yani rakip kaleye takım arkadaşından daha yakın. Topu süren futbolcu bu esnada rakip kaleye daha yakın olan takım arkadaşına pozisyonu gole çevirmesi için pas veriyor. Pas verdiği takım arkadaşı kendinden kaleye daha yakın olduğundan bu durum yine ofsayttır. Eğer pas verirken takım arkadaşı kendisiyle aynı hizada yada kendisinden daha geride ise bu durumda ofsayt yoktur.
Birde pasif ofsayt durumu vardır. Bunu da bir örnekle açıklayalım. Ofsayt kuralını artık biliyorsunuz. Ev sahibi takım oyuncusu rakip kaleye doğru pas verdi ve top ayağından çıktığı anda bir takım arkadaşı ofsaytta diğer takım arkadaşıda rakip defanısın gerisinde ve ofsaytta değil. Ofsaytta kaldığını anlayan oyuncu topa hiç hamle yapmadı ve top ofsayt olmayan takım arkadaşına geldi ve golü attı. Bu pozisyonda gol kararı geçerlidir. Ofsayt pozisyonunda olan futbolcu topa hiçbir hamle yapmadığı için pasif ofsayt durumunda kalmıştır. Pasif ofsaytta da önemli bir nokta vardır. Eğer pasif ofsaytta kalan futbolcu topa hiç hamle yapmadı ve ofsaytta olmayan takım arkadaşı gelip golü attı diyelim. Ama pasif ofsaytta kalan futbolcu kalecinin hemen önünde ve topa hiçbir hamle yapmadığı halde kalecinin topu tutmasına engel oldu. Bu pozisyonda pasif ofsaytta kalan futbolcu artık pasif durumdan çıkıp aktif duruma geçmiş olarak değerlendirilir ve gol geçersiz sayılır.